Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ có Công văn số 969/TTg – KGVX ngày 17/7/2021 đồng ý về việc thực hiện giãn cách xã hội phòng chống dịch tại một số địa phương, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã ký quyết định thành lập Tổ công tác tiền phương làm nhiệm vụ giám sát, cân đối cung cầu và đảm bảo hàng hóa thiết yếu cho vùng dịch. Đồng thời, sáng 18/7/2021, hai Bộ trưởng - Công Thương và Nông nghiệp đã tổ chức cuộc họp trực tuyến với Sở Công Thương, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Cục Quản lý thị trường 19 tỉnh, thành phố để bàn các giải pháp, phương án về nguồn hàng, phương thức cung ứng hàng hóa thiết yếu cho các địa bàn dân cư khi đồng loạt 19 tỉnh Đông, Tây Nam Bộ áp dụng giãn cách xã hội theo Chỉ thị số 16/CT-TTg từ 0h ngày 19/7/2021.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan đồng chủ trì Hội nghị.
Cùng tham dự Hội nghị, tại đầu cầu Hà Nội, về phía Bộ Công Thương còn có Thứ trưởng Trần Quốc Khánh, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải, Thứ trưởng Cao Quốc Hưng, Lãnh đạo một số đơn vị thuộc Bộ: Vụ Thị trường trong nước, Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Vụ Kế hoạch, Cục Hoá chất, Cục Công Thương địa phương, Cục Xúc tiến thương mại, Cục Xuất nhập khẩu, Cục Công nghiệp, Văn phòng Bộ… Về phía Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn còn có Đại diện Lãnh đạo Tổng cục Thủy sản, Cục Trồng trọt, Cục Chăn nuôi, Cục Thú y, Cục Quản lý chất lượng nông, lâm thủy sản, Cục chế biến và phát triển thị trường nông sản và Văn phòng Bộ…
Nhiều siêu thị cam kết giữ giá bình ổn
Báo cáo tại buổi làm việc, ông Trần Duy Đông - Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết, nhìn chung, thời gian qua, giá hàng hóa tại hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại tại các địa phương được niêm yết công khai, thống nhất trên toàn hệ thống. Nhiều siêu thị cam kết giữ giá bình ổn như Central Group, Saigon Coop... Tại hệ thống chợ, giá hàng hóa thiết yếu thường cao hơn giá tại hệ thống siêu thị từ 5% trở lên, tùy mặt hàng và tùy từng địa phương.
Theo phản ánh của một số doanh nghiệp phân phối, việc tăng giá hàng hóa là không mong muốn nhưng vẫn phải điều chỉnh tăng giá cả một số mặt hàng do một số nguyên nhân như: (i) Thời gian vận chuyển từ vùng trồng về các cửa hàng/điểm bán tăng đáng kể khi qua các chốt kiểm soát liên tỉnh và tình trạng ùn ứ kéo dài trên các quốc lộ dẫn đến chi phí vận chuyển tăng (cộng thêm giá xăng tăng) và tỷ lệ hư hao hàng tươi sống tăng cao; (ii) Chi phí nhân công tăng; nhiều nhân viên phải đi cách ly, hoặc trong vùng phong tỏa không thể tiếp tục công việc; (iii) Chi phí để lấy giấy xét nghiệm chỉ có giá trị 3 ngày cho nhân viên (tài xế giao hàng, nhân viên kho, nhân viên đi làm ở từ 2 tỉnh lân cận nhau trở lên...); (iv) Chi phí thuê chỗ ở cho nhân viên ở gần kho và cửa hàng để hạn chế di chuyển giữa 2 tỉnh lân cận hoặc giảm thiểu nguy cơ nhân viên bị cấm di chuyển do sinh sống ở vùng phong tỏa; (v) Hàng hóa tăng giá từ phía nhà cung cấp do tăng chi phí vận chuyển, phí nhân công, tài xế, hư hỏng do kéo dài thời gian lưu thông...
Thực hiện chỉ đạo của Tổng cục, Cục Quản lý thị trường (QLTT) các tỉnh, thành phố căn cứ đặc điểm, tình hình đã kịp thời ban hành Kế hoạch thực hiện, với các nhiệm vụ cụ thể giao cho các Phòng, Đội QLTT chủ trì thực hiện. Mặc dù bị ảnh hưởng lớn của dịch bệnh Covid-19, nhưng theo báo cáo nhanh của Cục QLTT các tỉnh, thành phố, tình hình thị trường vẫn diễn ra bình thường. Cục QLTT các tỉnh thành phố phía Nam tiếp tục nghiêm túc thực hiện công tác QLTT, phát hiện và xử lý vi phạm.
Ngoài ra, lực lượng cũng công bố đường dây nóng của QLTT và cơ quan thường trực Ban chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả tại nhiều tỉnh, thành phố (như TP Hồ Chí Minh) để tiếp nhận phản ánh của người dân về hành vi thu lời bất chính, phản ánh tình trạng gom hàng siêu thị đem ra ngoài bán thu lời trong dịch bệnh 24/24. Lũy kế từ ngày 31/01/2020 đến nay: Số vụ kiểm tra, giám sát của lực lượng QLTT là 9.776 vụ. Số tiền xử phạt vi phạm hành chính là 6,81 tỷ đồng.
Đề nghị không đóng cửa tất cả chợ đầu mối, chợ truyền thống
Tại cuộc họp trực tuyến, từ các điểm cầu địa phương, đại diện Lãnh đạo Sở Công Thương, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Cục QLTT tại một số địa phương như TP. Hồ Chí Minh, Bà Rịa - Vũng Tàu, Vĩnh Long, Bến Tre, Đồng Tháp, Hậu Giang, Bình Dương, An Giang, Tiền Giang… đã báo cáo cụ thể tình hình thị trường của địa phương. Theo đó, các vướng mắc cụ thể liên quan đến thu hoạch nông sản, lưu thông, vận chuyển và phân phối hàng hoá đã được Bộ trưởng hai Bộ trao đổi, phản hồi ngay tại buổi làm việc.
Bộ trưởng Lê Minh Hoan đề nghị các địa phương làm rõ đang vướng ở khâu thu hoạch, vận chuyển hay phân phối. “Khâu thu hoạch khó ở đâu trong lúc giãn cách thế này, nếu khó có thể đề nghị Bộ Quốc phòng tham gia hoặc đưa các địa phương hỗ trợ lẫn nhau. Ở khâu vận chuyển có khó khăn gì, phân phối có khó khăn gì, chúng ta cần làm rõ để tháo gỡ vướng mắc một cách khoa học, cụ thể” - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhấn mạnh.
Thông tin tại cuộc họp, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, sau 7 ngày thực hiện áp dụng biện pháp giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 tại TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, việc cung ứng hàng hóa đã bị đứt gãy, lưu chuyển hàng hóa giữa các tỉnh, các vùng và ba miền gặp nhiều khó khăn. “Do vậy, chúng ta cần có biện pháp mạnh hơn nữa để đảm bảo đời sống cho người dân”, Bộ trưởng lo lắng.
Vẫn trên quan điểm cần mở lại chợ truyền thống, vì nếu chỉ trông chờ vào hệ thống siêu thị sẽ không đảm bảo đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh vào 3 điều kiện để chợ hoạt động trong bối cảnh dịch bệnh: “Chỉ bán hàng hoá thiết yếu bao gồm rau củ quả, hàng hoá tươi sống và thuốc men phục vụ đời sống hàng ngày của người dân; Thực hiện nghiêm biện pháp phòng dịch để đảm bảo an toàn như thực hiện 5k, phát phiếu luân phiên, đảm bảo giãn cách giữa các gian hàng... và thực hiện tiêm vắcxin cho tiểu thương tại các chợ truyền thống”.
Tại đầu cầu phía Nam, ông Bùi Tá Hoàng Vũ - Giám đốc Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh cũng chia sẻ về tình hình cung ứng hàng hoá tại địa bàn. Ông Vũ chia sẻ việc hàng hóa qua chợ đầu mối 70% không dùng cho TP. Hồ Chí Minh mà dùng cho các tỉnh thành trong vùng nên các chợ đầu mối có giá trị liên vùng. Năng lực chợ truyền thống chỉ đáp ứng 50-60% sức mua hàng tươi sống của TP, còn lại là các cửa hàng tiện ích, tiện lợi.
“Chúng tôi rất cần các vùng sản xuất được bảo vệ, không thể để tình trạng cấm nông dân ra khỏi nhà, gây khó khăn cho nguồn cung. Điều này dẫn đến việc giá cả gia tăng, như tại Tiền Giang, giá bầu đã lên 35.000đồng/kg”, lãnh đạo Sở Công Thương TP thông tin, đồng thời kiến nghị các địa phương làm đúng công tác phòng, chống dịch nhưng không ảnh hưởng đến nguồn cung hàng hóa. Đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cung cấp thông tin về nguồn hàng để Bộ Công Thương có thể làm việc với các chợ đầu mối, từ đó phân phối hàng hóa hợp lý”, ông Vũ nói.
Đối với vấn đề nguồn cung, ông Nguyễn Văn Dũng, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Kiên Giang cho biết, ngành nông nghiệp tỉnh đã lên kế hoạch thống kê sản lượng các mặt hàng nông sản thiết yếu hiện có trên địa bàn. Theo đó, Kiên Giang có nguồn lúa gạo lớn, thủy hải sản, nhất là các mặt hàng nuôi trồng như: tôm, cua biển… sẵn sàng cung ứng cho các địa phương trong vùng khi cần thiết.
Theo đại diện Sở Công Thương Bình Dương, Hậu Giang, An Giang, khâu vận chuyển hàng hóa hiện đang bị “nghẽn”. Sở Công Thương các tỉnh kiến nghị ngành Y tế tháo gỡ các khó khăn trong việc kiểm soát cũng như kiến nghị Chính phủ phân bổ vacxin để tháo gỡ vướng mắc trong việc đứt gãy lao động thương mại.
Từ khi thực hiện Chỉ thị 16, Cục QLTT TP. Hồ Chí Minh đã tăng cường 100% lực lượng để nắm bắt tình hình, phối hợp với lực lượng chức năng để bắt buôn lậu và các trường hợp găm hàng hóa. Thời gian đầu, một số bà con ở chợ truyền thống nâng giá hàng, một số trường hợp mua hàng ở siêu thị để bán bên ngoài, Cục đã kịp thời nhắc nhở, tuyên truyền cho bà con. Đến nay, hoạt động nâng giá ở các siêu thị không còn. Hiện tại, rau củ quả ở siêu thị vẫn đảm bảo nguồn cung, giá cả không tăng so với ngày thường.
Bên cạnh đó, Cục QLTT TP cũng làm việc với các chợ truyền thống, các siêu thị, các cửa hàng để vận động cam kết không tăng giá, tạo mọi điều kiện cung ứng hàng hóa cho người dân.
Đồng quan điểm với TP. Hồ Chí Minh, đại diện Cục QLTT Đồng Nai cho biết, Cục cũng đã yêu cầu các siêu thị, cửa hàng cam kết bán đúng giá, niêm yết giá công khai, bán với số lượng đủ ăn trong 1-3 ngày, tránh tình trạng đầu cơ.
Tình hình thị trường hàng hóa cũng như diễn biến dịch bệnh trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành phố phía Nam thay đổi liên tục, thay đổi theo từng giờ. Chúng ta phải xác định, tính chất thời điểm hiện nay khác xa so với trạng thái bình thường, xác định đây là thời chiến.
Các cơ quan báo chí chia sẻ với Chính phủ, với Bộ, ngành
Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, dịch bệnh đã và đang làm đứt gãy chuỗi cung ứng hàng hóa của TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh thành phố phía Nam, làm ảnh hưởng đến hàng trăm ngàn người lao động, do vậy, chúng ta cần nêu cao tinh thần phòng, chống dịch trong bối cảnh đặc biệt hiện nay.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải đề nghị, các cơ quan báo chí, truyền thông nên chia sẻ với Chính phủ, Bộ, ngành, phản ánh tình hình khách quan thay vì chỉ nêu ra những điểm chưa tốt, làm ảnh hưởng đến tâm lý của người dân.
Với tư cách là Trưởng Ban chỉ đạo cung ứng hàng hóa cho các tỉnh phía Nam của Bộ Công Thương, đồng thời là người phát ngôn của Bộ, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải đề nghị các phóng viên báo chí xác định đây là tình huống “không bình thường”, nên việc một vài nơi thiếu hàng, giá có thể tăng là điều khó tránh khỏi.
Vì vậy, Thứ trưởng đề nghị, các cơ quan báo chí, truyền thông nên chia sẻ với Chính phủ, Bộ, ngành trong đó có Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để chúng ta phản ánh tình hình khách quan thay vì chỉ nêu ra những điểm chưa tốt, làm ảnh hưởng đến tâm lý của người dân.
Tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan đề nghị TP. Hồ Chí Minh cần nắm bắt rõ nhu cầu tiêu thụ của địa phương, nghiên cứu mở lại một phần hệ thống phân phối các mặt hàng thiết yếu; Có thể thành lập các bộ phận thống kê, hàng ngày gửi thông tin về hai Bộ là Công Thương và Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để cùng nhau tháo gỡ.
"Các địa phương cần có trách nhiệm với TP. Hồ Chí Minh về việc cung ứng lương thực nhưng TP cũng phải làm rõ nhu cầu của mình, vì có thể doanh nghiệp có nhu cầu cung ứng chưa xác định được nhu cầu của từng địa điểm”, Bộ trưởng chia sẻ.
Ngoài ra, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng đã nêu một số giải pháp tháo gỡ tình hình khó khăn hiện tại về việc cung ứng hàng hóa cho nhân dân. Theo đó, Bộ trưởng đề nghị các địa phương cập nhật thông tin nhanh nhất có thể, Sở Công Thương phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khảo sát trực tiếp các vùng nguyên liệu để nắm thông tin.
Phát biểu kết luận cuộc họp, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nêu rõ, các ý kiến phát biểu đều thống nhất đánh giá tình hình dịch biện diễn biến phức tạp, đòi hỏi các công tác chỉ đạo điều hành cũng cần nhanh, mạnh, do vậy, nhiệm vụ giải pháp cần tập trung thực hiện trong thời gian tới sẽ gồm:
Thứ nhất, diễn biến dịch tại TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam hiện đang rất phức tạp và nghiêm trọng. Dự báo trong những ngày tới còn phức tạp hơn nên việc cung ứng bảo đảm đời sống cho nhân dân TP. Hồ Chí Minh và 19 tỉnh phía Nam với khoảng 40 triệu người là nhiệm vụ hết sức khó khăn. Nhưng, khó, chúng ta vẫn phải chung tay, đồng sức đồng lòng để làm, đảm bảo việc cung ứng hàng hóa, bởi thiếu thốn,người dân sẽ không đủ sức chống dịch. Do vậy, trước mắt lương thực thực phẩm hàng tươi sống là không thể thiếu.
Thứ hai, cách ly xã hội lần này, áp dụng với 19 tỉnh thành phố có tính chất khác hoàn toàn với lần trước đây, đòi hỏi yêu cầu cao về ý thức trách nhiệm, và các giải pháp mà thực tiễn đặt ra. Bối cảnh hiện nay cần được xem như thời chiến để chúng ta phải tập trung rất cao lực lượng vừa chống dịch vừa đảm bảo điều kiện, đời sống cho lực lượng chống dịch cũng như người dân ở vùng giãn cách.
Thứ ba, chúng ta cần giải quyết được câu chuyện lưu thông hàng hóa giữa các địa phương. Nếu mỗi tỉnh thành, mỗi địa phương dựng lên một hàng rào thì việc vận chuyển hàng hóa thiết yếu gặp khó khăn, lương thực thực phẩm, hàng hóa thiết yếu sẽ khó đến được với người dân. Do vậy, cần hết sức lưu ý ở khâu này, lưu thông cản trở, còn ảnh hưởng đến việc tiêu thụ nông sản ở nhiều địa phương đang vào mùa thu hoạch, dẫn đến việc nơi thiếu hàng, nơi lại thừa nhiều.
6 nhiệm vụ chung của liên Bộ Công Thương - Nông nghiệp
Từ những nhận định trên Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã nhấn mạnh, tại cuộc họp hai ngành Công Thương - Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thống nhất 3 quan điểm chỉ đạo:
Thứ nhất, trong mọi tình huống, hai ngành chịu trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước, Nhân dân các địa phương không được để đứt gãy chuỗi cung ứng hàng hóa thiết yếu cho người dân, nhất là lương thực thực phẩm, rau củ quả, hàng tươi sống và thuốc men.
Thứ hai, bám sát sự lãnh đạo chỉ đạo của cấp ủy chính quyền các địa phương 19 tỉnh thành phố. Tổ công tác tiền phương của hai Bộ cùng Ban chỉ đạo cung ứng hàng hóa cho TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam phải phối hợp với nhau để các lực lượng trên địa bàn phải tuân thủ sự lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương, đồng thời tuân thủ sự chỉ đạo, khuyến cáo của hai Bộ.
Thứ ba, hai ngành, ba lực lượng ở địa phương cần đoàn kết thực hiện nhiệm vụ chung đặt dưới sự lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương và sự điều phối của Tổ công tác tiền phương hai Bộ.
Ngoài ra, Bộ trưởng cũng cho biết, trong cuộc họp, lãnh đạo hai Bộ, Công Thương, Nông nghiệp cũng thống nhất 6 nhiệm vụ thực hiện trong thời gian tới:
Thứ nhất, các địa phương cần khẩn trương đánh giá tình hình thực tế của địa phương; khảo sát, nắm bắt, dự báo thật sát về nhu cầu hàng hóa thiết yếu của các tỉnh, thành phố, trên cơ sở đó đưa ra các kịch bản cân đối cung cầu tại chỗ, kịp thời thông báo cho các Tổ công tác Tiền phương thuộc hai Bộ Công Thương – Nông nghiệp, kịp thời đưa ra những giải pháp giải quyết.
Ngoài ra, các địa phương phải kê ra được cái gì mình thiếu, cái gì mình có, cái gì cần mua bán. Xây dựng kịch bản cho những tình huống phức tạp hơn, ở mức độ cao nhất, vai trò Nhà nước cung ứng vô điều kiện hàng hóa thiết yếu cho các địa phương.
Thứ hai, chủ động kết nối cung cầu với các cơ sở sản xuất chế biến, các doanh nghiệp sản xuất, doanh nghiệp cung ứng trên địa bàn tỉnh, giữa các tỉnh trong vùng và với cả nước kịp thời cung cấp hàng hóa thiết yếu cho người dân.
“Bằng mọi giải pháp, hai Bộ Công Thương - Nông nghiệp cam kết, kiên quyết không để thiếu hàng hóa, lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh cho người dân trên địa bàn 19 tỉnh, thành phố”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh và cho rằng, muốn kết nối được phải nắm rõ đầu mối giao nhận, nhu cầu của địa phương từ khâu thu hoạch, vận chuyển, phân phối. Đồng thời, khuyến cáo địa phương kiện toàn hệ thống phân phối; duy trì các chợ truyền thống, chợ đầu mối kèm trong điều kiện đảm bảo các quy tắc phòng, chống dịch Covid-19.
Thứ ba, phối hợp chặt chẽ với các ngành Giao thông, Y tế, Công an, Quân đội trên địa bàn các tỉnh phía Nam làm tốt công tác lưu thông, phân phối hàng hóa giữa các tỉnh, thành phố trong vùng, giữa các vùng với cả nước. Đồng thời, điều tiết hàng hóa hợp lý từ những nơi dồi dào đến những nơi thiếu hụt một cách kịp thời. Cái gì cần bán cần kết nối với nơi cần mua và ngược lại. Có như vậy mới giải quyết được bài toán thừa, thiếu cục bộ.
Thứ tư, đối với những vùng trồng rau củ quả, nuôi gia súc, gia cầm, thủy sản… đang bị đứt gãy chuỗi cung ứng lao động do bị cách ly, phong tỏa, cần báo cáo ngay về Tổ công tác Tiền phương để có những phương án giải quyết kịp thời.
Thứ năm, lực lượng Quản lý thị trường của các tỉnh, thành phố khu vực phía Nam phải đóng vai trò chủ công, chủ động phối hợp với các lực lượng chức năng tại địa phương kịp thời, thường xuyên xử lý nghiêm các hành vi găm hàng, nâng giá, dứt khoát không để xảy ra hiện tượng, hành vi trục lợi từ đại dịch Covid-19.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên yêu cầu, ngay trong hôm nay (18/7), Tổng cục Quản lý thị trường phải tăng cường lực lượng cho miền Nam, phải kiểm tra, xử lý nghiêm, kịp thời các hành vi vi phạm trong đại dịch. Phải cam kết với người dân, với địa phương không để xảy ra hành vi nâng giá, găm hàng, trục lợi, hàng giả, hàng gian, hàng kém chất lượng…
Thứ sáu, các địa phương và Tổ công tác Tiền phương thuộc hai Bộ cần phối hợp truyền thông, thông tin kịp thời, chính xác về tình hình cung ứng hàng thiết yếu cho người dân. Đồng thời, thường xuyên, trao đổi, phản ánh để nắm được những chỉ đạo từ hai Bộ, chế độ thông tin phải duy trì hàng ngày.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan đồng chủ trì Hội nghị.
Cùng tham dự Hội nghị, tại đầu cầu Hà Nội, về phía Bộ Công Thương còn có Thứ trưởng Trần Quốc Khánh, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải, Thứ trưởng Cao Quốc Hưng, Lãnh đạo một số đơn vị thuộc Bộ: Vụ Thị trường trong nước, Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Vụ Kế hoạch, Cục Hoá chất, Cục Công Thương địa phương, Cục Xúc tiến thương mại, Cục Xuất nhập khẩu, Cục Công nghiệp, Văn phòng Bộ… Về phía Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn còn có Đại diện Lãnh đạo Tổng cục Thủy sản, Cục Trồng trọt, Cục Chăn nuôi, Cục Thú y, Cục Quản lý chất lượng nông, lâm thủy sản, Cục chế biến và phát triển thị trường nông sản và Văn phòng Bộ…
Nhiều siêu thị cam kết giữ giá bình ổn
Báo cáo tại buổi làm việc, ông Trần Duy Đông - Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết, nhìn chung, thời gian qua, giá hàng hóa tại hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại tại các địa phương được niêm yết công khai, thống nhất trên toàn hệ thống. Nhiều siêu thị cam kết giữ giá bình ổn như Central Group, Saigon Coop... Tại hệ thống chợ, giá hàng hóa thiết yếu thường cao hơn giá tại hệ thống siêu thị từ 5% trở lên, tùy mặt hàng và tùy từng địa phương.
Theo phản ánh của một số doanh nghiệp phân phối, việc tăng giá hàng hóa là không mong muốn nhưng vẫn phải điều chỉnh tăng giá cả một số mặt hàng do một số nguyên nhân như: (i) Thời gian vận chuyển từ vùng trồng về các cửa hàng/điểm bán tăng đáng kể khi qua các chốt kiểm soát liên tỉnh và tình trạng ùn ứ kéo dài trên các quốc lộ dẫn đến chi phí vận chuyển tăng (cộng thêm giá xăng tăng) và tỷ lệ hư hao hàng tươi sống tăng cao; (ii) Chi phí nhân công tăng; nhiều nhân viên phải đi cách ly, hoặc trong vùng phong tỏa không thể tiếp tục công việc; (iii) Chi phí để lấy giấy xét nghiệm chỉ có giá trị 3 ngày cho nhân viên (tài xế giao hàng, nhân viên kho, nhân viên đi làm ở từ 2 tỉnh lân cận nhau trở lên...); (iv) Chi phí thuê chỗ ở cho nhân viên ở gần kho và cửa hàng để hạn chế di chuyển giữa 2 tỉnh lân cận hoặc giảm thiểu nguy cơ nhân viên bị cấm di chuyển do sinh sống ở vùng phong tỏa; (v) Hàng hóa tăng giá từ phía nhà cung cấp do tăng chi phí vận chuyển, phí nhân công, tài xế, hư hỏng do kéo dài thời gian lưu thông...
Thực hiện chỉ đạo của Tổng cục, Cục Quản lý thị trường (QLTT) các tỉnh, thành phố căn cứ đặc điểm, tình hình đã kịp thời ban hành Kế hoạch thực hiện, với các nhiệm vụ cụ thể giao cho các Phòng, Đội QLTT chủ trì thực hiện. Mặc dù bị ảnh hưởng lớn của dịch bệnh Covid-19, nhưng theo báo cáo nhanh của Cục QLTT các tỉnh, thành phố, tình hình thị trường vẫn diễn ra bình thường. Cục QLTT các tỉnh thành phố phía Nam tiếp tục nghiêm túc thực hiện công tác QLTT, phát hiện và xử lý vi phạm.
Ngoài ra, lực lượng cũng công bố đường dây nóng của QLTT và cơ quan thường trực Ban chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả tại nhiều tỉnh, thành phố (như TP Hồ Chí Minh) để tiếp nhận phản ánh của người dân về hành vi thu lời bất chính, phản ánh tình trạng gom hàng siêu thị đem ra ngoài bán thu lời trong dịch bệnh 24/24. Lũy kế từ ngày 31/01/2020 đến nay: Số vụ kiểm tra, giám sát của lực lượng QLTT là 9.776 vụ. Số tiền xử phạt vi phạm hành chính là 6,81 tỷ đồng.
Đề nghị không đóng cửa tất cả chợ đầu mối, chợ truyền thống
Tại cuộc họp trực tuyến, từ các điểm cầu địa phương, đại diện Lãnh đạo Sở Công Thương, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Cục QLTT tại một số địa phương như TP. Hồ Chí Minh, Bà Rịa - Vũng Tàu, Vĩnh Long, Bến Tre, Đồng Tháp, Hậu Giang, Bình Dương, An Giang, Tiền Giang… đã báo cáo cụ thể tình hình thị trường của địa phương. Theo đó, các vướng mắc cụ thể liên quan đến thu hoạch nông sản, lưu thông, vận chuyển và phân phối hàng hoá đã được Bộ trưởng hai Bộ trao đổi, phản hồi ngay tại buổi làm việc.
Bộ trưởng Lê Minh Hoan đề nghị các địa phương làm rõ đang vướng ở khâu thu hoạch, vận chuyển hay phân phối. “Khâu thu hoạch khó ở đâu trong lúc giãn cách thế này, nếu khó có thể đề nghị Bộ Quốc phòng tham gia hoặc đưa các địa phương hỗ trợ lẫn nhau. Ở khâu vận chuyển có khó khăn gì, phân phối có khó khăn gì, chúng ta cần làm rõ để tháo gỡ vướng mắc một cách khoa học, cụ thể” - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhấn mạnh.
Thông tin tại cuộc họp, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, sau 7 ngày thực hiện áp dụng biện pháp giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 tại TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, việc cung ứng hàng hóa đã bị đứt gãy, lưu chuyển hàng hóa giữa các tỉnh, các vùng và ba miền gặp nhiều khó khăn. “Do vậy, chúng ta cần có biện pháp mạnh hơn nữa để đảm bảo đời sống cho người dân”, Bộ trưởng lo lắng.
Vẫn trên quan điểm cần mở lại chợ truyền thống, vì nếu chỉ trông chờ vào hệ thống siêu thị sẽ không đảm bảo đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh vào 3 điều kiện để chợ hoạt động trong bối cảnh dịch bệnh: “Chỉ bán hàng hoá thiết yếu bao gồm rau củ quả, hàng hoá tươi sống và thuốc men phục vụ đời sống hàng ngày của người dân; Thực hiện nghiêm biện pháp phòng dịch để đảm bảo an toàn như thực hiện 5k, phát phiếu luân phiên, đảm bảo giãn cách giữa các gian hàng... và thực hiện tiêm vắcxin cho tiểu thương tại các chợ truyền thống”.
Tại đầu cầu phía Nam, ông Bùi Tá Hoàng Vũ - Giám đốc Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh cũng chia sẻ về tình hình cung ứng hàng hoá tại địa bàn. Ông Vũ chia sẻ việc hàng hóa qua chợ đầu mối 70% không dùng cho TP. Hồ Chí Minh mà dùng cho các tỉnh thành trong vùng nên các chợ đầu mối có giá trị liên vùng. Năng lực chợ truyền thống chỉ đáp ứng 50-60% sức mua hàng tươi sống của TP, còn lại là các cửa hàng tiện ích, tiện lợi.
“Chúng tôi rất cần các vùng sản xuất được bảo vệ, không thể để tình trạng cấm nông dân ra khỏi nhà, gây khó khăn cho nguồn cung. Điều này dẫn đến việc giá cả gia tăng, như tại Tiền Giang, giá bầu đã lên 35.000đồng/kg”, lãnh đạo Sở Công Thương TP thông tin, đồng thời kiến nghị các địa phương làm đúng công tác phòng, chống dịch nhưng không ảnh hưởng đến nguồn cung hàng hóa. Đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cung cấp thông tin về nguồn hàng để Bộ Công Thương có thể làm việc với các chợ đầu mối, từ đó phân phối hàng hóa hợp lý”, ông Vũ nói.
Đối với vấn đề nguồn cung, ông Nguyễn Văn Dũng, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Kiên Giang cho biết, ngành nông nghiệp tỉnh đã lên kế hoạch thống kê sản lượng các mặt hàng nông sản thiết yếu hiện có trên địa bàn. Theo đó, Kiên Giang có nguồn lúa gạo lớn, thủy hải sản, nhất là các mặt hàng nuôi trồng như: tôm, cua biển… sẵn sàng cung ứng cho các địa phương trong vùng khi cần thiết.
Theo đại diện Sở Công Thương Bình Dương, Hậu Giang, An Giang, khâu vận chuyển hàng hóa hiện đang bị “nghẽn”. Sở Công Thương các tỉnh kiến nghị ngành Y tế tháo gỡ các khó khăn trong việc kiểm soát cũng như kiến nghị Chính phủ phân bổ vacxin để tháo gỡ vướng mắc trong việc đứt gãy lao động thương mại.
Từ khi thực hiện Chỉ thị 16, Cục QLTT TP. Hồ Chí Minh đã tăng cường 100% lực lượng để nắm bắt tình hình, phối hợp với lực lượng chức năng để bắt buôn lậu và các trường hợp găm hàng hóa. Thời gian đầu, một số bà con ở chợ truyền thống nâng giá hàng, một số trường hợp mua hàng ở siêu thị để bán bên ngoài, Cục đã kịp thời nhắc nhở, tuyên truyền cho bà con. Đến nay, hoạt động nâng giá ở các siêu thị không còn. Hiện tại, rau củ quả ở siêu thị vẫn đảm bảo nguồn cung, giá cả không tăng so với ngày thường.
Bên cạnh đó, Cục QLTT TP cũng làm việc với các chợ truyền thống, các siêu thị, các cửa hàng để vận động cam kết không tăng giá, tạo mọi điều kiện cung ứng hàng hóa cho người dân.
Đồng quan điểm với TP. Hồ Chí Minh, đại diện Cục QLTT Đồng Nai cho biết, Cục cũng đã yêu cầu các siêu thị, cửa hàng cam kết bán đúng giá, niêm yết giá công khai, bán với số lượng đủ ăn trong 1-3 ngày, tránh tình trạng đầu cơ.
Tình hình thị trường hàng hóa cũng như diễn biến dịch bệnh trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành phố phía Nam thay đổi liên tục, thay đổi theo từng giờ. Chúng ta phải xác định, tính chất thời điểm hiện nay khác xa so với trạng thái bình thường, xác định đây là thời chiến.
Các cơ quan báo chí chia sẻ với Chính phủ, với Bộ, ngành
Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, dịch bệnh đã và đang làm đứt gãy chuỗi cung ứng hàng hóa của TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh thành phố phía Nam, làm ảnh hưởng đến hàng trăm ngàn người lao động, do vậy, chúng ta cần nêu cao tinh thần phòng, chống dịch trong bối cảnh đặc biệt hiện nay.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải đề nghị, các cơ quan báo chí, truyền thông nên chia sẻ với Chính phủ, Bộ, ngành, phản ánh tình hình khách quan thay vì chỉ nêu ra những điểm chưa tốt, làm ảnh hưởng đến tâm lý của người dân.
Với tư cách là Trưởng Ban chỉ đạo cung ứng hàng hóa cho các tỉnh phía Nam của Bộ Công Thương, đồng thời là người phát ngôn của Bộ, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải đề nghị các phóng viên báo chí xác định đây là tình huống “không bình thường”, nên việc một vài nơi thiếu hàng, giá có thể tăng là điều khó tránh khỏi.
Vì vậy, Thứ trưởng đề nghị, các cơ quan báo chí, truyền thông nên chia sẻ với Chính phủ, Bộ, ngành trong đó có Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để chúng ta phản ánh tình hình khách quan thay vì chỉ nêu ra những điểm chưa tốt, làm ảnh hưởng đến tâm lý của người dân.
Tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan đề nghị TP. Hồ Chí Minh cần nắm bắt rõ nhu cầu tiêu thụ của địa phương, nghiên cứu mở lại một phần hệ thống phân phối các mặt hàng thiết yếu; Có thể thành lập các bộ phận thống kê, hàng ngày gửi thông tin về hai Bộ là Công Thương và Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để cùng nhau tháo gỡ.
"Các địa phương cần có trách nhiệm với TP. Hồ Chí Minh về việc cung ứng lương thực nhưng TP cũng phải làm rõ nhu cầu của mình, vì có thể doanh nghiệp có nhu cầu cung ứng chưa xác định được nhu cầu của từng địa điểm”, Bộ trưởng chia sẻ.
Ngoài ra, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng đã nêu một số giải pháp tháo gỡ tình hình khó khăn hiện tại về việc cung ứng hàng hóa cho nhân dân. Theo đó, Bộ trưởng đề nghị các địa phương cập nhật thông tin nhanh nhất có thể, Sở Công Thương phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khảo sát trực tiếp các vùng nguyên liệu để nắm thông tin.
Phát biểu kết luận cuộc họp, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nêu rõ, các ý kiến phát biểu đều thống nhất đánh giá tình hình dịch biện diễn biến phức tạp, đòi hỏi các công tác chỉ đạo điều hành cũng cần nhanh, mạnh, do vậy, nhiệm vụ giải pháp cần tập trung thực hiện trong thời gian tới sẽ gồm:
Thứ nhất, diễn biến dịch tại TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam hiện đang rất phức tạp và nghiêm trọng. Dự báo trong những ngày tới còn phức tạp hơn nên việc cung ứng bảo đảm đời sống cho nhân dân TP. Hồ Chí Minh và 19 tỉnh phía Nam với khoảng 40 triệu người là nhiệm vụ hết sức khó khăn. Nhưng, khó, chúng ta vẫn phải chung tay, đồng sức đồng lòng để làm, đảm bảo việc cung ứng hàng hóa, bởi thiếu thốn,người dân sẽ không đủ sức chống dịch. Do vậy, trước mắt lương thực thực phẩm hàng tươi sống là không thể thiếu.
Thứ hai, cách ly xã hội lần này, áp dụng với 19 tỉnh thành phố có tính chất khác hoàn toàn với lần trước đây, đòi hỏi yêu cầu cao về ý thức trách nhiệm, và các giải pháp mà thực tiễn đặt ra. Bối cảnh hiện nay cần được xem như thời chiến để chúng ta phải tập trung rất cao lực lượng vừa chống dịch vừa đảm bảo điều kiện, đời sống cho lực lượng chống dịch cũng như người dân ở vùng giãn cách.
Thứ ba, chúng ta cần giải quyết được câu chuyện lưu thông hàng hóa giữa các địa phương. Nếu mỗi tỉnh thành, mỗi địa phương dựng lên một hàng rào thì việc vận chuyển hàng hóa thiết yếu gặp khó khăn, lương thực thực phẩm, hàng hóa thiết yếu sẽ khó đến được với người dân. Do vậy, cần hết sức lưu ý ở khâu này, lưu thông cản trở, còn ảnh hưởng đến việc tiêu thụ nông sản ở nhiều địa phương đang vào mùa thu hoạch, dẫn đến việc nơi thiếu hàng, nơi lại thừa nhiều.
6 nhiệm vụ chung của liên Bộ Công Thương - Nông nghiệp
Từ những nhận định trên Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã nhấn mạnh, tại cuộc họp hai ngành Công Thương - Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thống nhất 3 quan điểm chỉ đạo:
Thứ nhất, trong mọi tình huống, hai ngành chịu trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước, Nhân dân các địa phương không được để đứt gãy chuỗi cung ứng hàng hóa thiết yếu cho người dân, nhất là lương thực thực phẩm, rau củ quả, hàng tươi sống và thuốc men.
Thứ hai, bám sát sự lãnh đạo chỉ đạo của cấp ủy chính quyền các địa phương 19 tỉnh thành phố. Tổ công tác tiền phương của hai Bộ cùng Ban chỉ đạo cung ứng hàng hóa cho TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam phải phối hợp với nhau để các lực lượng trên địa bàn phải tuân thủ sự lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương, đồng thời tuân thủ sự chỉ đạo, khuyến cáo của hai Bộ.
Thứ ba, hai ngành, ba lực lượng ở địa phương cần đoàn kết thực hiện nhiệm vụ chung đặt dưới sự lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương và sự điều phối của Tổ công tác tiền phương hai Bộ.
Ngoài ra, Bộ trưởng cũng cho biết, trong cuộc họp, lãnh đạo hai Bộ, Công Thương, Nông nghiệp cũng thống nhất 6 nhiệm vụ thực hiện trong thời gian tới:
Thứ nhất, các địa phương cần khẩn trương đánh giá tình hình thực tế của địa phương; khảo sát, nắm bắt, dự báo thật sát về nhu cầu hàng hóa thiết yếu của các tỉnh, thành phố, trên cơ sở đó đưa ra các kịch bản cân đối cung cầu tại chỗ, kịp thời thông báo cho các Tổ công tác Tiền phương thuộc hai Bộ Công Thương – Nông nghiệp, kịp thời đưa ra những giải pháp giải quyết.
Ngoài ra, các địa phương phải kê ra được cái gì mình thiếu, cái gì mình có, cái gì cần mua bán. Xây dựng kịch bản cho những tình huống phức tạp hơn, ở mức độ cao nhất, vai trò Nhà nước cung ứng vô điều kiện hàng hóa thiết yếu cho các địa phương.
Thứ hai, chủ động kết nối cung cầu với các cơ sở sản xuất chế biến, các doanh nghiệp sản xuất, doanh nghiệp cung ứng trên địa bàn tỉnh, giữa các tỉnh trong vùng và với cả nước kịp thời cung cấp hàng hóa thiết yếu cho người dân.
“Bằng mọi giải pháp, hai Bộ Công Thương - Nông nghiệp cam kết, kiên quyết không để thiếu hàng hóa, lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh cho người dân trên địa bàn 19 tỉnh, thành phố”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh và cho rằng, muốn kết nối được phải nắm rõ đầu mối giao nhận, nhu cầu của địa phương từ khâu thu hoạch, vận chuyển, phân phối. Đồng thời, khuyến cáo địa phương kiện toàn hệ thống phân phối; duy trì các chợ truyền thống, chợ đầu mối kèm trong điều kiện đảm bảo các quy tắc phòng, chống dịch Covid-19.
Thứ ba, phối hợp chặt chẽ với các ngành Giao thông, Y tế, Công an, Quân đội trên địa bàn các tỉnh phía Nam làm tốt công tác lưu thông, phân phối hàng hóa giữa các tỉnh, thành phố trong vùng, giữa các vùng với cả nước. Đồng thời, điều tiết hàng hóa hợp lý từ những nơi dồi dào đến những nơi thiếu hụt một cách kịp thời. Cái gì cần bán cần kết nối với nơi cần mua và ngược lại. Có như vậy mới giải quyết được bài toán thừa, thiếu cục bộ.
Thứ tư, đối với những vùng trồng rau củ quả, nuôi gia súc, gia cầm, thủy sản… đang bị đứt gãy chuỗi cung ứng lao động do bị cách ly, phong tỏa, cần báo cáo ngay về Tổ công tác Tiền phương để có những phương án giải quyết kịp thời.
Thứ năm, lực lượng Quản lý thị trường của các tỉnh, thành phố khu vực phía Nam phải đóng vai trò chủ công, chủ động phối hợp với các lực lượng chức năng tại địa phương kịp thời, thường xuyên xử lý nghiêm các hành vi găm hàng, nâng giá, dứt khoát không để xảy ra hiện tượng, hành vi trục lợi từ đại dịch Covid-19.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên yêu cầu, ngay trong hôm nay (18/7), Tổng cục Quản lý thị trường phải tăng cường lực lượng cho miền Nam, phải kiểm tra, xử lý nghiêm, kịp thời các hành vi vi phạm trong đại dịch. Phải cam kết với người dân, với địa phương không để xảy ra hành vi nâng giá, găm hàng, trục lợi, hàng giả, hàng gian, hàng kém chất lượng…
Thứ sáu, các địa phương và Tổ công tác Tiền phương thuộc hai Bộ cần phối hợp truyền thông, thông tin kịp thời, chính xác về tình hình cung ứng hàng thiết yếu cho người dân. Đồng thời, thường xuyên, trao đổi, phản ánh để nắm được những chỉ đạo từ hai Bộ, chế độ thông tin phải duy trì hàng ngày.
Nguồn: Cổng TTĐT Bộ Công Thương
