Triển vọng kinh tế của Trung Quốc sẽ cải thiện đáng kể vào năm 2021 khi các cú sốc đại dịch Covid-19 lắng xuống và tăng trưởng GDP thực tế, hoạt động kinh tế trong nước và nhu cầu tiêu dùng đều có xu hướng tăng. Cần lưu ý rằng các nền kinh tế đối tác thương mại quan trọng cũng sẽ phục hồi hoặc dần ổn định vào năm 2021 và thúc đẩy khối lượng thương mại của Trung Quốc. Trong khi triển vọng vận chuyển hàng hóa và thương mại được thiết lập để cải thiện, lưu ý rằng rủi ro được coi là mặt trái do làn sóng thứ hai Covid-19 lớn khác và mối quan hệ xấu đi với Hoa Kỳ.
Trong thời kỳ hậu COVID-19, bằng cách giải quyết các vấn đề phát sinh, cung và cầu của ngành logistics sẽ dần hồi phục khỏi tình trạng khó khăn. Ngoài ra, mặc dù đại dịch đã mang lại những thiệt hại chưa từng có cho ngành logistics Trung Quốc, nhưng nó cũng mang đến cơ hội đổi mới và chuyển đổi logistics từ các khía cạnh khác nhau, chẳng hạn như công nghệ mới, phương thức dịch vụ mới và môi trường chính sách mới (CFLP 2020c). Do đó, theo lý thuyết về hệ thống dịch vụ logistics hiện đại (He and Liu 2018), chúng ta sẽ quan sát các xu hướng cải cách của ngành logistics Trung Quốc ở 5 khía cạnh: nhu cầu logistics, nguồn cung ứng logistics, cơ sở hạ tầng logistics, thông tin logistics và phát triển ngành logistics.
1. Xu hướng về phía cầu trên thị trường logistics
- Sự tăng trưởng ổn định của nhu cầu trong nước
Đối với nhu cầu trong nước, do tác động của đại dịch COVID-19 tới nền kinh tế sẽ còn tiếp tục trong một thời gian nữa, nên LPI chắc chắn sẽ thấp hơn so với cùng kỳ các năm trước. Tuy nhiên, do chính phủ Trung Quốc ban hành một loạt biện pháp nhằm kích thích tiêu dùng (ví dụ phát phiếu tiêu dùng để mua sắm, du lịch) và mở rộng quy mô vận tải (ví dụ thực hiện chính sách giao thông đường cao tốc tự do), nhu cầu của thị trường logistics Trung Quốc sẽ dần tăng lên.
- Sự không chắc chắn về nhu cầu quốc tế
Đối với nhu cầu quốc tế, áp lực giảm giá ở một số quốc gia và khu vực lớn nhìn chung đang tăng lên. Đồng thời, xích mích thương mại do làn sóng ‘toàn cầu hóa ngược’ gây ra cũng ngày càng gia tăng. Do đó, môi trường quốc tế phức tạp đã làm tăng nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, mang lại nhiều bất ổn cho tăng trưởng nhu cầu logistics của Trung Quốc. Cụ thể, một khi chuỗi cung ứng toàn cầu bị gián đoạn, nhu cầu ban đầu sẽ bị trì hoãn để thực hiện, do đó, nhu cầu tích lũy sẽ mang lại áp lực hoạt động lớn hơn cho chuỗi cung ứng.
Ví dụ, theo Giám đốc điều hành JCB Mark Turner, bùng phát COVID-19, do hơn 25% nguồn cung cấp của JCB từ Trung Quốc đã bị ảnh hưởng, JCB phải tạm thời giảm công suất sản xuất của các nhà máy ở Anh và không thể cung cấp nguyên liệu. đơn đặt hàng cho đến khi hết dịch ở Trung Quốc. Ngược lại, một số nhu cầu dịch vụ tức thời (như chuyển phát nhanh v.v.) đã biến mất do chuỗi cung ứng bị gián đoạn. Do đó, cho dù đó là sự tăng trưởng bùng nổ của nhu cầu logistics trong giai đoạn sau hay sự biến mất ngay lập tức, những biến động nhu cầu này đã mang lại sự không chắc chắn lớn hơn cho hoạt động logistics. Tuy nhiên, với sự giảm dần của đại dịch toàn cầu, các kênh logistics quốc tế sẽ được mở đều đặn và thị trường nhu cầu bên ngoài sẽ từ từ phục hồi với nỗ lực chung của các quốc gia.
2. Xu hướng về phía cung trên thị trường logistics
- Hỗ trợ nhiều hơn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ
Thứ trưởng Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc cho biết các DNVVN (bao gồm cả các hộ kinh doanh cá thể) chiếm hơn 90% thị trường, và họ đóng góp hơn 60% GDP và đảm nhận hơn 80% việc làm lao động thành thị ở Trung Quốc (Sohu News 2018). Tác động nghiêm trọng của sự bùng phát COVID-19 đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Trung Quốc đã khiến nhiều doanh nghiệp trong số họ phải phá vỡ chuỗi vốn hoặc thậm chí tuyên bố phá sản. Vì họ đã phải đối mặt với những khó khăn lớn trong thời kỳ bùng phát dịch bệnh, các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Trung Quốc sẽ được hỗ trợ nhiều hơn từ các kênh khác nhau (ví dụ: hỗ trợ cắt giảm thuế của chính phủ, hỗ trợ tín dụng ngân hàng, v.v.) trong thời kỳ hậu COVID-19 (CNS 2020c).
Theo khảo sát 300 doanh nghiệp dịch vụ tài chính Trung Quốc (bao gồm các ngân hàng thương mại, công ty bảo hiểm, công ty dịch vụ quản lý chuỗi cung ứng, nhà cung cấp dịch vụ công nghệ tài chính và nhà cung cấp nền tảng Internet công nghiệp) do Đại học Renmin Trung Quốc thực hiện (xem Hình 4), hơn 40% trong số đó sẽ tăng quy mô tài chính cho các DNVVN. Do tính chất phức tạp, lâu dài và các đặc điểm toàn cầu của đại dịch COVID-19, Trung Quốc sẽ tiếp tục tăng cường hỗ trợ tài chính cho các DNVVN để thúc đẩy kinh tế phục hồi, ổn định và tăng trưởng.
Nhu cầu kinh doanh mới được tạo ra trong thời gian bùng phát COVID-19 đã mang lại xu hướng mới trong sự phát triển khác biệt (hoặc đa dạng hóa) cho các doanh nghiệp logistics. Mặt khác, nhiều người tiêu dùng đã trải nghiệm các chế độ dịch vụ logistics mới trong thời kỳ bùng phát dịch vụ (tức là giao hàng không tiếp xúc), điều này sẽ thúc đẩy việc xây dựng ngày càng nhiều các cơ sở không tiếp xúc (ví dụ: tủ khóa bưu kiện thông minh, rô bốt giao hàng / UAV).
Mặt khác, đại dịch COVID-19 đã khiến nhiều doanh nghiệp logistics nhận ra tầm quan trọng của việc hợp tác chặt chẽ với các đối tác trong chuỗi cung ứng thượng nguồn và hạ nguồn. Các doanh nghiệp logistics sẽ không thể hoạt động như bình thường một khi chuỗi cung ứng bị gián đoạn. Ví dụ, trong đợt dịch COVID-19, JD.com, Suning và Cainiao, những công ty có hệ thống kho bãi tự xây dựng, nổi bật trong số nhiều công ty logistics. Các công ty này có khả năng cung cấp dịch vụ chuỗi cung ứng toàn diện, liên kết đầy đủ, không chỉ cung cấp dịch vụ logistics cho các công ty trong các ngành khác nhau, mà còn đáp ứng các trường hợp khẩn cấp và đảm bảo cung cấp nhanh chóng các nguồn cung cấp khẩn cấp. Do đó, các doanh nghiệp logistics có khả năng phục hồi sẽ cam kết xây dựng một hệ thống dịch vụ toàn diện và tích hợp để đảm bảo tính linh hoạt của chuỗi cung ứng dịch vụ.
3. Xu hướng về hạ tầng logistics
- Sự bùng nổ của xây dựng trung tâm logistics
Về mặt lý thuyết, các tài liệu hiện có cho thấy cơ sở hạ tầng logistics sẽ mang lại giá trị kinh tế toàn diện để thúc đẩy sự phát triển của kinh tế khu vực (Jin và cộng sự 2013). Nghiên cứu thực nghiệm từ Trung Quốc cho thấy mỗi khoản đầu tư thêm 1 CNY vào tài sản cố định logistics sẽ mang lại 1,835 CNY cho GDP (Hu, Gan, và Gao 2012). Trong thực tế, nhu cầu logistics luôn thể hiện sự phân bổ phi tập trung. Để hiện thực hóa hoạt động chuyên sâu của logistics, cần xây dựng các đầu mối logistics để giảm chi phí.
Trung Quốc cam kết xây dựng một trung tâm logistics hai cấp ‘quốc gia-khu vực’, điều này có lợi cho việc thực hiện chức năng điều phối giữa các trung tâm và nâng cao hiệu quả logistics (Qi và cộng sự 2020). Để đạt được mục tiêu này, Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia đã khởi động một vòng xây dựng mới các trung tâm logistics quốc gia (NDRC 2020). Ngoài ra, các trung tâm logistics đóng một vai trò quan trọng trong việc điều động các nguồn cung cấp khẩn cấp trong đợt bùng phát COVID-19. Tại tỉnh Hồ Bắc, nơi có đợt bùng phát tồi tệ nhất ở Trung Quốc, chính phủ đã thiết lập năm trạm trung chuyển vật tư khẩn cấp (tức là trung tâm logistics) với thông tin được kết nối tốt (Tân Hoa xã 2020c). Các vật tư khẩn cấp vào trạm trung chuyển đã được điều động và chuyển phát ngay trong ngày, đã hỗ trợ đắc lực cho việc xử lý và điều trị các nạn nhân coronavirus. Do đó, trong thời kỳ hậu đại dịch, việc xây dựng và vận hành các trung tâm logistics của Trung Quốc sẽ được đẩy mạnh, điều này sẽ tạo nền tảng cho sự phát triển kinh tế của Trung Quốc và phục vụ tốt hơn nhu cầu của các doanh nghiệp.
- Thúc đẩy hơn nữa logistics thông minh
4. Xu hướng tin học hóa ngành logistics
- Thúc đẩy logistics thông minh
Quy mô thị trường logistics thông minh của Trung Quốc đã tăng từ 145,2 tỷ NDT năm 2013 lên 492 tỷ NDT vào năm 2019. Trong thời gian bùng phát, nhiều doanh nghiệp logistics phải đầu tư vào thiết bị thông minh để ngăn ngừa lây nhiễm chéo giữa các nhân viên.
Một số doanh nghiệp logistics hàng đầu đã triển khai rộng rãi dữ liệu lớn (big data), AI, 5G và các công nghệ liên quan khác để cải thiện hiệu quả hoạt động trong trường hợp khẩn cấp (Sina News 2020d). Việc đẩy mạnh ứng dụng thiết bị và công nghệ thông minh sẽ không chỉ nâng cao năng lực hỗ trợ khẩn cấp trong các sự kiện sức khỏe cộng đồng và thiên tai, mà còn thúc đẩy sự phát triển chung của ngành logistics Trung Quốc.
Trong thời kỳ hậu đại dịch, ngày càng nhiều doanh nghiệp logistics sẽ đẩy nhanh quá trình ‘thông minh hóa’ này, vì đã nhìn thấy khả năng của nó trong thời gian bùng phát COVID-19.
Như thể hiện trong Hình 2, quy mô thị trường logistics thông minh của Trung Quốc đã tăng từ 145,2 tỷ NDT năm 2013 lên 492 tỷ NDT vào năm 2019. Trong thời gian bùng phát, nhiều doanh nghiệp logistics phải đầu tư vào thiết bị thông minh để ngăn ngừa lây nhiễm chéo giữa các nhân viên. với tư cách là khách hàng. Một số doanh nghiệp logistics hàng đầu đã triển khai rộng rãi dữ liệu lớn, AI, 5G và các công nghệ liên quan khác để cải thiện hiệu quả hoạt động trong trường hợp khẩn cấp (Sina News 2020d). Việc đẩy mạnh ứng dụng thiết bị và công nghệ thông minh sẽ không chỉ nâng cao năng lực hỗ trợ khẩn cấp trong các sự kiện sức khỏe cộng đồng và thiên tai, mà còn thúc đẩy sự phát triển chung của ngành logistics Trung Quốc. Trong thời kỳ hậu đại dịch, ngày càng nhiều doanh nghiệp logistics sẽ đẩy nhanh quá trình ‘thông minh hóa’ này, vì họ đã nhìn thấy khả năng của nó trong thời gian bùng phát COVID-19....
- Sự phát triển của hệ sinh thái các nền tảng logistics
Nhiều doanh nghiệp logistics không chỉ chứng kiến hiệu quả tích hợp và khả năng lập bản đồ cung / cầu của nền tảng mà còn nhận ra tầm quan trọng của sự phát triển sinh thái của nền tảng. Sự phát triển này đã hình thành một cấu trúc chuỗi sinh thái, được hỗ trợ bởi chia sẻ dữ liệu, cơ chế tín dụng, công nghệ internet vạn vật (Internet of Things), và nhóm sinh thái cung cầu logistics và nền tảng kỹ thuật tập trung.
Ví dụ, Ririshun Logistics sử dụng đầy đủ nền tảng logistics thông minh để tăng tốc phát triển sinh thái. Họ thực hành hợp tác chiến lược với 20 nhà cung cấp hàng đầu trong ngành và tích hợp hơn 100 doanh nghiệp vận tải hàng không. Trong thời gian bùng phát dịch bệnh, Ririshun Logistics đã cung cấp dịch vụ cho 706 bệnh viện và tổ chức, đồng thời phân phối hiệu quả và nhanh chóng hơn 96.000 bộ thiết bị gia dụng, 350.000 bộ thiết bị y tế và các vật tư khác (CFLP 2020f). Ngoài ra, Cainiao Network và JD Logistics cũng đang tích cực thúc đẩy việc xây dựng hệ sinh thái nền tảng logistics.
5. Xu hướng chính sách của ngành logistics
- Tập trung phát triển hệ thống logistics khẩn cấp
Logistics khẩn cấp là một hệ thống logistics duy nhất để đáp ứng nhu cầu vật chất, nhân sự và vốn để ứng phó với các thảm họa thiên nhiên và các sự kiện công cộng bất ngờ (Wang và cộng sự 2018). Kể từ khi dịch SARS bùng phát năm 2003, Trung Quốc đã tăng cường xây dựng hệ thống khẩn cấp, điều này đã thúc đẩy sự phát triển của dịch vụ logistics khẩn cấp. Tuy nhiên, đại dịch COVID-19 với đặc điểm phức tạp, lâu dài và mang tính toàn cầu, khiến hệ thống logistics khẩn cấp hiện tại khó hoạt động hiệu quả. Do đó, vấn đề cấp bách là phải đánh giá lại hệ thống logistics khẩn cấp hiện có và tiến hành một cuộc cải tổ toàn diện.
Trung Quốc định hướng đổi mới và cải thiện các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát sự bùng phát của vi rút truyền nhiễm với một hệ thống quản lý khẩn cấp y tế công cộng toàn quốc, hiệu quả và nâng cao khả năng đối phó với các tình huống khẩn cấp lớn về y tế công cộng (Chính phủ 2020c). Do đó, trong thời kỳ hậu đại dịch, Trung Quốc sẽ đẩy nhanh việc xây dựng hệ thống logistics khẩn cấp mạnh mẽ hơn và cải thiện khả năng và năng lực ứng phó bằng cách thiết lập các hệ thống logistics khẩn cấp phân cấp hiệu quả hơn.
- Thúc đẩy đổi mới chuỗi cung ứng
Các doanh nghiệp logistics với sự đổi mới chuỗi cung ứng cao đã thể hiện năng lực của họ trong việc phản ứng nhanh và điều động trong thời gian bùng phát; do đó chính phủ và các doanh nghiệp sẽ ưu tiên tập trung vào việc này. Kể từ năm 2018, Chính phủ Trung Quốc đã tổ chức cho 266 doanh nghiệp thực hiện các dự án thí điểm và đổi mới chuỗi cung ứng (Bộ Thương mại Trung Quốc 2020b). Đổi mới chuỗi cung ứng bao gồm đổi mới mô hình công nghệ và dịch vụ, đã được khám phá rộng rãi. Ví dụ, JD Logistics sử dụng công nghệ blockchain để thúc đẩy khả năng truy xuất nguồn gốc sản phẩm và Suning Logistics thực hiện kế hoạch chia sẻ nhân viên, không chỉ giải quyết tình trạng thiếu hụt lực lượng lao động ngắn hạn mà còn giảm bớt áp lực việc làm của xã hội.
- Nhanh chóng ban hành các chính sách logistics thông minh
Trong kỷ nguyên sau COVID-19, các chính sách liên quan để hỗ trợ phát triển logistics thông minh sẽ nhanh chóng được ban hành. Trong những năm gần đây, có thể thấy logistics thông minh rất được Chính phủ Trung Quốc coi trọng. Ví dụ, NDRC đã ban hành các chính sách kết quả từ nghiên cứu về 'ý kiến về thúc đẩy phát triển logistics chất lượng cao và hình thành thị trường nội địa mạnh mẽ' vào năm 2019 (Gov.cn 2019), điều này phản ánh quyết tâm và sự hỗ trợ của Chính phủ Trung Quốc đối với đẩy nhanh sự phát triển của logistics thông minh. Trong thời kỳ hậu đại dịch, ngành logistics của Trung Quốc sẽ phải đối mặt với nhiều vấn đề và thách thức phức tạp hơn. Đẩy nhanh việc xây dựng và ban hành logistics thông minh sẽ đóng một vai trò thiết thực và hiệu quả trong việc thúc đẩy sự phát triển của ngành logistics của Trung Quốc.
Chi tiết nhấn vào xem tại Báo cáo thị trường logistics Trung Quốc năm 2020
